Eksponat tygodnia: Średniowieczna biżuteria

Prezentowany zestaw ozdób średniowiecznych odkryto na cmentarzysku na terenie Wzgórza Zamkowego w Będzinie.

Pochówki pochodzą z XII – 1 połowy XIII wieku. Zmarli spoczywali w równych rzędach zwróceni głowami ku zachodowi. Groby nie posiadały wyposażenia we właściwym tego słowa znaczeniu, w żadnym nie znaleziono całych naczyń ani typowych darów. Natrafiono natomiast na ozdoby i przedmioty osobistego użytku.
Zespół ozdób kobiecych  zawiera: kolię z paciorków, kabłączki skroniowe i kilka rodzajów pierścionków. Kolia wykonana jest ze szkła i półszlachetnych kamieni, kabłączkio rozmiarach średnich i dużych, wszystkie z esowato zwiniętym uszkiem, są ze srebra, brązu i cynowo-ołowiane, pierścionki z tych samych metali dopasowywano niekiedy obwodem do rozmiarów palca niegdysiejszych właścicielek (pierścionki taśmowe). Ozdoby stanowiły zapewne własność pochowanych kobiet i służyły zaznaczeniu ich pozycji społecznej  i zamożności za życia.
Najbogatszym grobem na będzińskim cmentarzysku był pochówek małej dziewczynki. Zawierał oprócz wspomnianej kolii dwa nieduże kabłączki ze srebra, kilka z pośledniejszych metali, pierścionek taśmowy srebrny, zdobiony odciskami podkówki i brązowy z tarczką. Ten ostatni, na pewno za duży na palec siedmiolatki, był zapewne podarowany przez matkę.
Zarówno kabłączki, jak i wszystkie rodzaje pierścionków będzińskich: wykonane z cienkiej taśmy metalowej, skręcane z pręta, wite z drutu, z tarczką na przylepiane oczko i z otworem na nie, w większości bogato ornamentowane, występują powszechnie na innych stanowiskach z naszych terenów. Nieco rzadsze są znaleziska kolii. W tej będzińskiej zachwycają zwłaszcza fioletowe paciorki z fluorytu i pomarańczowe z karneolu o formie geometrycznej a także paciorki ze srebrną folią wewnątrz, przykrytą warstwą barwionego szkła, nadającą im odcień złota.